Einde van het individualisme?
Dit jaar is het 100e Jubileum van De Stijl, de beroemde kunststroming van een klein gezelschap kunstvernieuwers die hun visie vastlegden
in een Manifest. Hierin beschreven zij dat een radicale hervorming van de kunst noodzakelijk was, die gelijke tred hield met wetenschappelijke en sociale veranderingen in de wereld. Daarbij wordt
gebruik gemaakt van primaire kleuren en een zo eenvoudig mogelijke, abstracte, vormgeving. Dat gold zowel voor beeldende kunst als voor architectuur en gebruiksvoorwerpen.
Na de tweede wereldoorlog zien we een soortgelijke ‘revolutie’ in de kunst waarbij de Cobra-groep ook begint met een Manifest. Zij stellen dat kunst een primaire levensvorm is en dat het
kinderlijk instinct, het intuïtief werken, het beste in staat is tot verbeelden. (zie mij vorige blog)
100 Manifesten
Vermoedelijk is Karl Marx de oerbron met zijn Communistisch Manifest (1848) als maatschappelijke gangmaker. Nadien werd deze formule op serieuze wijze, en vooral op kunstzinnige en poëtische
wijze, gehanteerd door vele kunstenaarsgroepen en bewegingen. Het doel was om nieuwe ideeën en maatschappelijke ontwikkelingen te concretiseren tot een plan, een concept, gevat in een beeldtaal.
Dat moest zo breed mogelijk bekend worden gemaakt via de strooifolder en beschikbare media.
Er is een interessante studie gepubliceerd van “een eeuw in 100 manifesten” (Alex Danchev, 100 Artists’ Manifestos) . Dit tekent de intensiteit waarmee kunstenaars nieuwe visie en richting wilden geven met kunst als
voorhoede.
En nu?
Na de ‘roaring sixties’ van de vorige eeuw is maatschappelijk sociaal activisme niet meer hip en kunstenaars zijn de voorlopers geworden van een heel andere trend: het individualisme.
Dat heeft zeker tot vernieuwing in de kunst geleid, je hoeft je aan niets of niemand en zeker geen theorie of filosofie te binden, de vrije geest leidt tot vrije expressie.
Toch meen ik dat er een nieuwe kentering nodig is. Als de Noordpool smelt, geweld en armoede leidt tot volksverhuizingen en de robots onze banen overnemen, dan zijn er visionairs nodig die een
nieuwe vorm van collectief bewustzijn introduceren. Niet de ICT bepaalt de toekomst, maar de creatieve mens!
Ik ben heel benieuwd welke kunstenaars aan dit ‘profiel’ voldoen. Het is niet Ai Wei Wei, niet Banksky, maar wie dan wel? Ik ontvang graag suggesties! Tijd voor een nieuw Manifest!
(wordt vervolgd - KARL)
Banksky: protestkunstenaar
Banksky begon als graffiti-artiest en liet in allerlei wereldsteden zijn sporen achter zonder zijn identiteit te onthullen. Soms werden ze weggespoeld door de gemeentereiniging. In verschillende steden worden ze als attractie gepresenteerd. Later ging hij sjablonen gebruiken om zijn beelden eenvoudiger te kunnen vermenigvuldigen. Hij wil met zijn street-art een politiek of sociaal signaal afgeven tegen de gevestigde orde en voor vrijheid. Meestal met een vleugje humor. Momenteel worden zijn werken aangekocht door kunstverzamelaars en musea.
Huub en Adelheid Kortekaas
Huub en Adelheit Kortekaas hebben hun kunstenaarsbestaan, hun leven als kunstwerk, verwoord in verschillende Manifesten. Zij stellen de fundamentele levensvragen voor als bron van levenskunst. Positivisme, Zorgzaamheid voor het leven, Bewustwording, Groei naar een nieuwe Mens en een nieuw Wereldbeeld. Dit wordt verwoord en verbeeld in hun thematische projecten en manifesten. Verrassend voorbeeld van visionaire voorlopers! (zie website)
Reactie schrijven