Optimisme anno nu

Kunstenaars verenigt u!

Zo simpel als het lijkt, zo schaars zijn de voorbeelden van optimisme in de huidige kunstmarkt. Dat komt deels door wat ik in mijn vorige blog beschreef: onze actuele leefwereld staat bol van de zorgen door de ene crisis na de andere. Er is chaos, angst, bezorgdheid en het ontbreekt ons aan optimistische perspectieven. En toch zijn het juist kunstenaars geweest die in soortgelijke perioden uit het verleden de toon zetten naar nieuwe beelden en perspectieven.

In veel van die trendbreuk-geschiedenissen zochten kunstenaars elkaar op en gingen in gesprek over het wereldgebeuren. De soms heftige debatten en meningsverschillen leverden ook overeenstemming op. Een gemeenschappelijke visie rijpte en werd verwoord in een Manifest. Kunst is daarmee niet beperkt tot een individuele expressie of emotie, het is niet alleen een puur vakmanschap wat in een atelier vorm krijgt. Kunst kan iets teweeg brengen. Nu geloof ik ook niet dat een kunstenaar de verantwoordelijkheid heeft om missionaris te worden van welke betere wereld dan ook. Maar veel kunstenaars zijn wel degelijk maatschappelijk of sociaal begaan met onze leefwereld. Ik vraag mij dan af: waarom het drama versterken en uitvergroten? Gebruik je creatieve geest om een uitweg te vinden in kleur, vorm en materie.
Ik zeg: kom op met je hoop voor mij en de ander.
Ik zoek bewust en actief naar voorbeelden anno nu die iets verwachten van anno straks. Wie geeft mij tips en voorbeelden? Graag!


Als ik terug kijk naar de crises in de vorige eeuw dan denk ik aan Mondriaan. Werkend vanuit het Manifest van De Stijl, waren hij en zijn vrienden bezig in de architectuur, de stedenbouw, interieurtrends en kleurentaal. Ik denk aan Der Blaue Reiter en Die Brücke, ook groepen van solisten die gemeenschappelijk zochten naar een nieuwe vormtaal. Niet om de kunst een stap verder te brengen, maar om de mensheid een stap verder te brengen. Terwijl de oorlogsmachines nog doordenderden, de bommen vielen, steden aan puin vielen en honger de standaard was, werd nagedacht over de tijd die komen zou. Dus: what the world needs now… is optimisme als collectief kunstwerk.

 

(wordt vervolgd - KARL)

Jugendstil: historisch optimisme

Tussen 1890 en 1940 ontstaat in heel Europa een kunststroming die zowel in kunstuitingen als in architectuur en gebruiksvoorwerpen erg populair wordt: Jugendstil en Art Nouveau. Genoemd naar de jeugd, als teken van hoop voor een nieuwe toekomst.


Ondanks regionale verschillen zijn er enkele kenmerken die deze stromingen verenigen: een optimistisch wereldbeeld en geloof in de toekomst, een voorliefde voor het gebruik van nieuwe, moderne technieken, een afkeer van symmetrie en een voorkeur voor ornamentiek en een bijbehorende nieuwe typografie. Grote namen in deze periode zijn Alfons Mucha en in Nederland is het Jan Toorop. In navolging heeft  ook Gunstav Klimt gebruik gemaakt van deze stijliconen.

Constant Nieuwenhuys: van Cobra tot Babylon

Constant Nieuwenhuys (1920-2005) was medeoprichter van COBRA en tevens de theoreticus van deze “experimentelen”, zoals zij zich noemden. Behalve het spontane, kinderlijke, ‘ruige’ schilderwerk dacht hij diep na over de wereld zoals die zich na de oorlog verder zou ontwikkelen. Machines nemen het werk van over, en de creatieve mens, de spelende mens, zal dan centraal staan. Ruim 20 jaar werkte hij de uitwerking van deze ideeën in zijn modelstad: Babylon, de stad van de toekomst.


Reactie schrijven

Commentaren: 0