Interactie in de kunst

Kunst als tweerichtingsverkeer

Het lijkt zo logisch: een kunstwerk heeft een maker, de kunstenaar, en een kijker, de kunstliefhebber. Die interactie is minder vanzelfsprekend dan het lijkt. Als een kunstwerk inderdaad een individuele im/expressie is, dan speelt de kijker geen rol voor de kunstenaar. Hij maakt het niet voor een bepaald publiek. Omgekeerd wordt het zelfs dubieus: als een kunstenaar alleen kunst maakt voor een bepaald publiek dan noemen wij het ‘commercieel’. En echte kunst mag van alles zijn, experimenteel, spiritueel, visueel, materieel, intentioneel of abstract, maar hoe is het kunstgehalte van commercieel?

 

Toch waait er een andere wind, niet zozeer commercieel maar wel op interactief gebied. Kunst mag ervaren worden, een spektakel zijn, tastbaar of voelbaar zijn. Installaties van actuele kunstenaars zijn vaak groot van formaat, zodat je er in kan staan of (mee-)bewegen. Er hangt van alles aan het plafond, of het komt uit de grond. Er is beeld, geluid, spanning, of andere binnendringers in ons als kunstkijkers. Het kunstwerk daagt uit, want die ervaring moet iets teweeg brengen. Bezinning bijvoorbeeld over onze wegwerpmaatschappij, ontsteltenis over bijvoorbeeld het leven van vluchtelingen op gammele bootjes, bewustwording over smeltende ijskappen of dromen over een betere toekomst. De kunstenaar heeft een boodschap, en die moet haast lijfelijk tot ons komen. Begrijpelijk dat je daarvoor geen olie of acryl op een vlak doek gebruikt.

Hoe verhoudt zich die experimentele spektakelkunst tot het platte vlak van een schilderij? Waarom gaan we steeds vaker naar musea met witte wanden en lege zalen om te kijken naar olie op linnen en acryl op paneel? Is de installatie-kunstenaar misschien wel te opdringerig? Is zijn werk te tijdelijk? Als we het niet mooi vinden of niet begrijpen, wat blijft er dan nog over van die interactie?
Juist die individuele expressie van het penseel op doek brengt ons dichter bij de ziel van de schilder. Het lijkt of we zien wat hij gezien heeft, of we voelen wat hij gevoeld heeft. Er ontstaat een trilling, een herkenning, of ja: ook afstandelijkheid en onbegrip. Prima. Maar toch hopen we op een bezieling, een trilling, een vonk die het werk overbrengt. Dat zoekend kijken naar wat de schilder voor ogen had, dat is pas interactie!


(wordt vervolgd - by KARL)

Kunst kijken

Kunst kijken betekent voor onze hersenen zoeken naar het kenbare, kleuren en vormen vertalen naar emotie. Hiernaast kijkt Fabienne Verdier naar haar eigen werk. Waren er maar meer stoelen in het museum!
De nieuwsgierige bezoeker die snel van de ene zaal naar de andere zaal loopt mist elke interactie. Maar wie echt kijkt ervaart veel, steeds meer!


De confrontaties van Ai Wewei

In Berlijn is een bijzonder kunstwerk van de Chinese kunstenaar
Ai Wewei te zien. Hij bevestigde 14.000 reddingsvesten aan de
pilaren van het concertgebouw. (febr. 2016)

Het grootste werk wat Ai Weiwei tot nu toe maakte: een 70 meter lange metalen versie van een rubberboot met 258 vluchtelingen. Als aanklacht tegen het Europese stilzwijgen.   (Praag, 2017)


Reactie schrijven

Commentaren: 0