Geen-Kunst in Venetië

Tussen Kunst en Kitsch bestaat nog een middensegment: Onkunst, of Geen-Kunst. Zoals bij elk segment in de kunst is een definitie nauwelijks mogelijk. De waarde en de waardering zijn tijdgebonden, het is puur persoonlijk of, en dat komt veel voor, het is een kwestie van slimme marketing.

Wat doe je als land om een paviljoen te vullen met kunst op de Biënnale in Venetië. Dat is sowieso al een stuk nationale marketing en de kunst van de lobby. Maar wat als dat land Irak is? Wat etaleer je als de musea zijn platgebombardeerd en leeg geroofd, als een onophoudelijke bommenregen valt op je eigen volk, als Mosul dagelijks op ons netvlies staat?

Dan nodig je de Belgische kunstenaar Francis Alÿs uit, je geeft hem een helm en een kogelvrij vest plus een bataljon bescherming van de Koerdische Peshmerga. Negen dagen lang kan hij filmen, schetsen en indrukken verwerken bij die ene hotspot: Mosul.. Het wordt een film waarop de oorlog de achtergrond is en op de voorgrond zijn hand, die de ‘ver-werking’ laat zien op papier. En: het resultaat gaat naar Venetië. We kijken in Venetië naar een drama, naar de actuele staat van een land, naar de impressies van een kunstenaar, modern realisme, de onmacht van ons bestaan, vernietiging van onze beschaving.

Nu is Alÿs wel wat gewend, hij zoekt vaker dergelijke plekken op. Zijn werk komt voort uit de interactie tussen politiek, geweld, cultuur en dagelijks leven. Hij maakt dus documenten van plaats en tijd. Als een journalist dat doet heet het nieuws. Als een filmer het doet heet het een documentaire. Als een Rode Kruis medewerker dat doet heet het liefdadigheid. Als een minister dat doet heet het politiek. Als Alÿs het doet…. heet het kunst?
Zonder helder begrippenkader en definitieapparaat noem ik het Geen-Kunst. Het voegt niets toe aan de journalist, de documentairemaker of de politicus. Juist het gebrek aan kunst uit Irak is een van de drama’s die we hieruit op kunnen maken.  

(wordt vervolgd - by KARL)