Kunst met een Missie

Het is interessant te zien hoe Kunst zich ‘vertakt’ in allerlei stromingen, visies en interpretaties. Die variaties ontstaan door bijvoorbeeld het toepassen van andere technieken, door de werkelijkheid te vervormen in lijnen en vlakken, door het innerlijke een leidende rol te laten spelen, enzovoorts.
Een van de variaties is Kunst te zien als wegbereider, een visionair perspectief op een betere wereld.
Dan gaat het mij niet om Kunst als protest tegen welke misstand dan ook, dat is reactionair. Het gaat om een visionaire blik op de horizon. Die wegbereiders zijn naar mijn idee schaars. Ik noem er twee.

Kandinsky
Een van mijn lezers zond mij een recente biografie over Kandinsky. Hij heeft zijn leven lang intens gewerkt aan een methode die een innerlijke weg moest bereiden voor vrede en harmonie. Zijn
  lijnen, vormen en kleuren waren systematische gevoelsprojecten. Hij was een missionaris pur sang en tegelijk een begaafd kunstenaar. Samen met Rudolph Steiner staat hij aan de basis van een beweging die tot op vandaag actief is en de natuur als harmoniemodel ervaart.
Maar of zijn kunst enige invloed gehad heeft op ons welzijn… nee dat zou te veel eer zijn voor zijn complexe composities die eerder vervreemdend zijn dan verhelderend.

Mondriaan
Een ander voorbeeld: de groep De Stijl had als doel de maatschappij te hervormen naar een ruimer, blijer en optimistischer maatschappelijk welzijn. Architectuur, design, eenvoud van vorm en kleur zou de basis vormen naar meer begrip voor schoonheid. Doesburg is waarschijnlijk de denker, de visionair van De Stijl. Mondriaan is de exponent van deze beweging met kunstwerken die eigenlijk pas sinds kort
  breed bewonderd worden.  Die stip op de horizon was wel erg ver verwijderd van het publiek. Zo gaat dat met visionairs. Ze zijn onbegrepen, verguisd en bekritiseerd.

De overeenkomst.
Beiden stierven in 1944, in het heetst van de tweede wereldoorlog. Beiden geloofden in het einde van dat drama en een nieuwe tijd. Beiden kwamen juist hun laatste jaren tot de top van hun artistieke prestaties. Visionairs zijn niet reactionair, dat is verspilde energie. De droom kan werkelijkheid worden door de verbeelding ervan.

Wie volgt?
Dat is mijn grote vraag, mijn zoektocht, mijn verlangen. Welke kunstenaar zet met zijn werk een stip op de horizon? En waarom juist hij, of zij? Is het de verbeelding van een nieuwe werkelijkheid? Is het een missie naar een betere samenleving? Is het optimisme over de veerkracht van de mens? Of is het zo zwart als de nacht van Malevitsch? Welke kunstenaar neemt afstand van het nu om een betere tijd te verwelkomen? Ik ontvang graag suggesties.


Een feestelijke kakafonie van kleur en beweging. Het zijn de zielenroerselen van Wassily Kandinsky die met uiterste compassie verbeeldt wat de uiterlijke wereld bij hem teweeg bracht.
"Wat wij zien met onze ogen is slechts de voorkant, wat het doet met ons is de innerlijke werkelijkheid." Waarmee het natuurlijk wel spoorzoeken wordt voor de kijker.

Dit is een vrij onbekend vroeg werk van Mondriaan: Stilleven met Gemberpot.
Hier zien we nog de oorsprong van de vormen die gaandeweg verder geabstraheerd werden. Uiteindelijk was er geen voorwerp meer nodig, de kleur en de harmonie werden de ultieme doelstelling.


Reactie schrijven

Commentaren: 0